Στη βορειοδυτική Πελοπόννησο και σε μια κοιλάδα εξαιρετικού φυσικού κάλλους που εκτείνεται ανάμεσα στον λόφο του Κρονίου και τη συμβολή του ποταμού Αλφειού με τον παραπόταμο του Κλάδεο βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας.Το ιερό του Διός απέχει μόλις είκοσι χιλιόμετρα από την πόλη του Πύργου και τις παραλίες του Ιονίου.
Το ιδιαίτερα σημαντικό, από τη Μυκηναϊκή εποχή, θρησκευτικό αλλά και καλλιτεχνικό κέντρο με τη θέσπιση των προς τιμή του Δία αγώνων, σε τοπικό επίπεδο αρχικά και σε πανελλήνιο αργότερα, έγινε ο χώρος της γέννησης του πνεύματος του Ολυμπισμού. Η πατρότητα των Ολυμπιακών Αγώνων, σύμφωνα με τη μυθολογία, αποδίδεται στον Πέλοπα, γιο του Ταντάλου βασιλιά της Λυδίας. Ο Πέλοπας νίκησε σε αρματοδρομία τον Οινόμαο βασιλιά της πόλης Πίσας της Ηλείας και έλαβε ως έπαθλο την κόρη του Ιπποδάμεια. Μετά την νίκη του και προς τιμήν της Ηρας ο Πέλοπας θέσπισε αγώνες δρόμου παρθένων. Από το 776 π.χ. που η διοίκηση της Ολυμπίας περνά στα χέρια των Ηλείων αναδιοργανώνονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες.
Με τη συμφωνία της «Ιερής εκεχειρίας» που υπέγραψαν ο βασιλιάς της Ηλιδας Ιφιτος, ο Κλεοσθένης της Πίσας και ο νομοθέτης της Σπάρτης Λυκούργος, η Ηλιδα, το ιερό κηρύσσονται ιερή περιοχή και θεσμοθετείται η πανελλήνια εκεχειρία για την περίοδο της τέλεσης των αγώνων. Η εκεχειρία πρόσφερε σε αθλητές και προσκυνητές τον απαιτούμενο χρόνο για την προετοιμασία και το ταξίδι τους στην Ολυμπία.
Οι Ολυμπιακοί αγώνες γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια και σε αυτούς είχαν το δικαίωμα να συμμετάσχουν μόνο ελεύθεροι Ελληνες. Η διάρκεια τους μετά το 472 π.χ. έφθασε τις πέντε ημέρες--οι τέσσερεις πρώτες ήταν αφιερωμένες στα αγωνίσματα και η πέμπτη για τη βράβευση των αθλητών και τις τελετές και θυσίες στο Δία.Η στέψη των νικητών στα αγωνίσματα γινόταν με στεφάνι από κλαδί αγριελιάς, τον κότοινο, το σύμβολο της ευγενούς άμιλλας, και οι οργανωτές φρόντιζαν να συμπίπτει με την πανσέληνο του Αυγούστου.
Το κεντρικό τμήμα του Ιερού της Ολυμπίας, η Αλτις, περιβαλλόταν με τείχος και μέσα στον χώρο αυτό βρίσκονται ο ναός του Διός και ο βωμός του, ο ναός της Ηρας, τα κτίρια του Πρυτανείου, του Μητρώου, του Πελοπίου και του Φιλιππείου καθώς και η Στοά της Ηχούς. Εξω από το χώρο της Αλτεως βρίσκονται σημαντικά οικοδομήματα όπως το Γυμνάσιο, η Παλαίστρα, το Λεωνιδαίο αλλά και οι θησαυροί, μικροί ναοί αφιερώματα από τις αποικίες και διάφορες ελληνικές πόλεις.
Το Ηραίον, που θεωρείται ως ένας από τους αρχαιότερους δωρικού ρυθμού περίπτερους ναούς οικοδομήθηκε κατά την χρονική περίοδο 650-600 π.χ. Τα κάτω τμήματα του ναού είχαν κατασκευαστεί από κογχυλιάτη λίθο της περιοχής ενώ τα πάνω μέρη της τοιχοποιίας από πλίνθους. Στις κορυφές των δύο αετωμάτων του ναού υπήρχαν πήλινα κυκλικού σχήματος ακρωτήρια. Κατά τις ανασκαφές μέσα σε κόγχη του ιερού του ναού βρέθηκε το φημισμένο άγαλμα του Ερμή που κρατά τον μικρό Διόνυσο.Το άγαλμα φιλοτεχνήθηκε από τον Πραξιτέλη.
Ο Ναός του Διός, δωρικού ρυθμού και περίπτερος, οικοδομήθηκε κατά την περίοδο 470-456 π.χ. και ήταν έργο του αρχιτέκτονα Λίβωνα. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε ως επι το πλείστον κογχυλιάτης λίθος της περιοχής που καλύφθηκε με λευκό μαρμαροκονίαμα. Ο Ναός ήταν ο μεγαλύτερος της Πελοποννήσου. Είχε 6 κίονες σε κάθε στενή πλευρά και 13 στο μήκος των δυο μακριών πλευρών του.Κατά την εποχή του, εθεωρείτο ως ο κανόνας της δωρικής αρχιτεκτονικής.
Ο γλυπτός διάκοσμος του ναού και η στέγη του κατασκευάστηκαν από λευκό μάρμαρο. Στο ανατολικό του αέτωμα απεικονίζεται η προετοιμασία του αγώνα αρματοδρομίας του Οινομάου με τον Πέλοπα. Στο δυτικό μάχη Κενταύρων και Λαπιθών στο γάμο του Πειρίθου και της Δηιδάμειας. Στις δώδεκα μετόπες του ναού, απεικονίζονται οι άθλοι του Ηρακλή.
Το μεγαλύτερο όμως γλυπτό αριστούργημα που τοποθετήθηκε στο σηκό του ναού αυτού, γύρω στα 430 π.χ., ήταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, έργο του Φειδία, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.
Το Φιλιππείο οικοδομήθηκε από τον Φίλιππο τον Β’ το 338 μετά τη μάχη της Χαιρώνειας. Το κτίριο είχε κυκλικό σχήμα και περιβαλλόταν από 18 ιωνικούς κίονες. Στο εσωτερικό του σηκού ήταν τοποθετημένα πέντε χρυσελεφάντινα αγάλματα - του Φιλίππου του Β, της συζύγου του Ολυμπιάδας, του γιού του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και των γονέων του Αμύντα και Ευριδίκης - που είχαν φιλοτεχνηθεί από τον γλύπτη Λεωχάρη.
Η Παλαίστρα που οικοδομήθηκε τον 3ο π.χ. αιώνα ήταν ένα σχεδόν τετράγωνο κτίριο με εσωτερική περίστυλη αυλή. Ηταν χώρος άσκησης ή επίδειξης για τα αθλήματα της πάλης, του άλματος και της πυγμής και στο εσωτερικό του υπήρχαν αποδυτήρια και λουτρά για τους αθλητές , καθώς και αίθουσες διδασκαλίας.
Η οικοδόμηση του εργαστηρίου του Φειδία πρέπει να έγινε κατά την περίοδο 440-430 π.χ. και εκεί έπλασε ο μεγάλος γλύπτης το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός. Από τις ανασκαφές που έγιναν στο χώρο βρέθηκαν διάφορα εργαλεία του καλλιτέχνη, πήλινες μήτρες, και το περίφημο κυπελλό του (οινοχόη) με την επιγραφή ΦΕΙΔΙΟΥ ΕΙΜΙ στο κάτω μέρος του. Πολλούς αιώνες αργότερα χτίστηκε πάνω στα θεμέλια του εργαστηρίου η παλαιοχριστιανική βασιλική που σώζεται σήμερα.
Το Λεωνιδαίο οικοδομήθηκε το330 π.χ. με δωρεά του καταγόμενου από τη Νάξο αρχιτέκτονα Λεωνίδα. Το κτίριο χρησιμοποιήθηκε για τη φιλοξενία σημαντικών προσωπικοτήτων. Είχε πολλά δωμάτια σε όλο του το χώρο με θέα στην εσωτερική περίστυλη αυλή του, ενώ το εξωτερικό του τμήμα κοσμούσε ιωνικού ρυθμού κιονοστοιχία.
Η Στοά της Ηχούς ήταν το κτίριο που με την ολοκλήρωσή του, το 350 π.χ. ουσιαστικά χώρισε την Αλτη από το Στάδιο. Το οικοδόμημα έλαβε το όνομά του από την ηχώ που σύμφωνα με την παράδοση επαναλαμβανόταν επτά φορές στο εσωτερικό του (Επτάηχος).
Το Στάδιο της Ολυμπίας αρχικά είχε απλή μορφή χωρίς διαμορφωμένα πρανή. Τον 5ο π.χ. αιώνα μετατοπίστηκε δυο φορές προς τα ανατολικά και έλαβαν την τελική τους μορφή τα πρανή απ’ όλες τις πλευρές του στίβου. Οι διαστάσεις του στίβου ήταν 212,5 μέτρα μήκος και 28,5 πλάτος , ενώ από τη γραμμή της εκκίνησης έως τον τερματισμό η διαδρομή είχε μήκος 192,3 μέτρα. Το Στάδιο είχε χωρητικότητα 45.000 θεατών που κάθονταν στη γη.
Στη νότια πλευρά του Σταδίου βρίσκεται η εξέδρα των Ελλανοδικών.Είναι κατασκευασμένη από λίθο της περιοχής. Στην ανατολική πλευρά του Σταδίου και ακριβώς απέναντι από την εξέδρα των Ελλανοδικών βρίσκεται ο βωμός της Δήμητρας Χαμύνης.
Η Κρυπτή, ο σκεπαστός θολωτός διάδρομος που συνδέει από την βορειοδυτική του πλευρά το Στάδιο με την Αλτη κατασκευάστηκε κατά το δεύτερο ήμισυ του 3ου π.χ. αιώνα.
Το μουσείο
Στο μουσείο της Ολυμπίας παρουσιάζονται αριστουργήματα τέχνης που ήλθαν στο φως της ημέρας από τις ανασκαφές στο χώρο του ιερού αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Ολυμπίας.
Αναμεσά τους ο Ερμής του Πραξιτέλους, η Νίκη του Παιωνίου, τα αετωματικά γλυπτά από το Ναό του Διός, το πήλινο σύμπλεγμα του Δία με τον Γανυμήδη, το περίφημο κύπελο του Φειδία. Εκτίθενται επίσης πήλινα ειδώλια, αγαλμάτια και αγγεία, πολλά χάλκινα γλυπτά, όπλα και εργαλεία, καθώς και έργα τέχνης της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής περιόδου.
1) Ο Ερμής του Πραξιτέλους είναι πιθανώς ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου της Ολυμπίας. Στο ύψους 2,13 μέτρων άγαλμα απεικονίζεται ο θεός να κρατά με το αριστερό του χέρι τον μικρό Διόνυσο στηριζόμενος σε ένα κορμό δένδρου. Ο Διόνυσος προσπαθεί να φθάσει κάποιο αντικείμενο που κρατά στο χέρι του ο Ερμής, ίσως ένα τσαμπί σταφύλι. Το έργο φιλοτεχνήθηκε το 330 π.χ σε παριανό μάρμαρο. Τα ιδαίτερα εντυπωσιακά του στοιχεία είναι ο απόλυτα φυσικός τρόπος με τον οποίο αποδίδει ο γλύπτης τις αναλογίες των σωμάτων και η στίλβωση της επιφάνειας του μαρμάρου.
2) Στο κοντινό αυτό πλάνο αποκαλύπτεται όλη η ευαισθησία και η καλλιτεχνική δεινότητα του Πραξιτέλη ο οποίος μεταφέρει σε ένα ψυχρό υλικό, το μάρμαρο, όλη την ομορφιά και τη χάρη του νεανικού ανδρικού σώματος. Με την απαράμιλλη τέχνη του στη στίλβωση του γλυπτού αποδίδει εξαιρετικά την αβρότητα του δέρματος στο γυμνασμένο σώμα του Θεού.
3) Το άγαλμα της Νίκης φιλοτεχνήθηκε σε παριανό μάρμαρο από τον γλύπτη Παιώνιο ο οποίος καταγόταν από την αρχαία Μένδη της Χαλκιδικής. Το έργο αυτό που έχει ύψος 2,1 μέτρα είχε τοποθετηθεί μπροστά από τη νοτιοανατολική γωνία του Ναού του Διός σε βάση ύψους 8,8 μέτρων. Η Νίκη ήταν αφιέρωμα στο ιερό του Διός από τον στρατό των Μεσσηνίων και των Ναυπακτίων που νίκησαν τους Σπαρτιάτες στη μάχη στη νήσο Σφακτηρία (περίπου το 424π.χ.).
4) Το περίφημο κράνος που φορούσε ο Μιλτιάδης στη νικηφόρα κατά των Περσών μάχη του Μαραθώνα και στη συνέχεια αφιέρωσε στο ιερό του Δία. Στην επιγραφή που υπάρχει πάνω στο Κράνος αναφέρεται: ΜΙΛΤΙΑΔΕΣ ΑΝΕΘΕΚΕΝ ΤΟΙ ΔΙ
5) Χάλκινη σφυρήλατη επένδυση ασπίδας στην οποία απεικονίζεται φτερωτή γοργόνα, του 6ου π.χ. αιώνα. Εντυπωσιακή είναι η κυκλική κίνηση που φαίνεται να δημιουργείται από τα τρία κυρτωμένα φτερά.
6) Το εντυπωσιακό σε μέγεθος πήλινο κορυφαίο ακρωτήριο από το ναό της Ηρας, αποτελεί σπουδαίο δείγμα κεραμικής πλαστικής του 7ου π.χ.αιώνα. Το ακρωτήριο ήταν επιζωγραφισμένο με ζωηρά χρώματα και η αλληλεπίδραση των διαφόρων σχημάτων ενέτεινε την εντύπωση της κίνησης.
7) Κεφαλή θεάς σε υπερφυσικό μέγεθος από ασβεστόλιθο (600π.χ.).Σύμφωνα με τους ειδικούς μπορεί να είναι τμήμα του λατρευτικού αγάλματος από το ναό της Ηρας.Αλλοι μελετητές υποστηρίζουν ότι πιθανώς να πρόκειται για κεφάλι Σφίγγας.
8) Πήλινο επιζωγραφισμένο άγαλμα του Δία που κρατά τον Γανυμήδη. Εξαιρετικό δείγμα πλαστικής της κλασικής εποχής από εργαστήριο της Κορίνθου. Ο θεός έχει απαγάγει τον Γανυμήδη και τον μεταφέρει στον Ολυμπο όπου θα τον κάνει οινοχόο του.Ο πετεινός που κρατά το νεαρό παιδί στο χέρι του είναι σύμβολο της ερωτικής επιθυμίας.
9) Στο ανατολικό αέτωμα του ναού του Διός απεικονίζεται η προετοιμασία της αρματοδρομίας ανάμεσα στον Οινόμαο και τον Πέλοπα. Στο κέντρο της σύνθεσης βρίσκεται ο Δίας, δεξιά του ο Οινόμαος και η Στερόπη και αριστερά του ο Πέλοπας με την Ιπποδάμεια. Στα δυο άκρα τα άρματα των αντιπάλων και οι υπηρέτες τους.
10) Στο Δυτικό αέτωμα του ναού του Διός απεικονίζεται η σύγκρουση Κενταύρων με Λαπίθες στο γάμο του Πειρίθου βασιλία των Λαπιθών.Στο κέντρο της σύνθεσης ο θεός Απόλλων, δεξιά ο βασιλιάς Πειρίθους και ένα σύπλεγμα του Ευρυτίωνα με την Δηιδάμεια, αριστερά ο Θησέας και ένα σύμπλεγμα Κενταύρου με μια Λαπιθίδα.
11) Ο Απόλλων κρατά στο αριστερό του χέρι τόξο και χτυπά με τα βέλη του τους Κενταύρους, ενώ με το δεξί του χέρι προστατεύει τον βασιλιά Πειρίθου.
12) Στις δώδεκα μετόπες του ναού του Διός απεικονίζονται οι ισάριθμοι άθλοι του Ηρακλή. Στη μετώπη της φωτογραφίας μας ο μυθικός ήρωας παλεύει με τον Κνώσιο Ταύρο και η όλη σύνθεση αποπνέει εξαιρετικό δυναμισμό.
13) Ένα πραγματικά συγκινητικό έκθεμα στο Μουσείο είναι η οινοχόη του Φειδία.Βρέθηκε κατά τις ανασκαφές στο χώρο του εργαστηρίου του μαζί με άλλα εργαλεία από κόκαλο και χαλκό και πήλινες μήτρες που χρησιμοποίησε ο γλύπτης για το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός. Ο μεγάλος δημιουργός φαίνεται πως χάραξε ο ίδιος την επιγραφή ΦΕΙΔΙΟΥ ΕΙΜΊ στο κάτω μέρος του κυπέλλου του, που εξακολουθεί να υπάρχει μετά από 2500 χρόνια για να μας θυμίζει την απλότητα και τη μεγαλοφυΐα του.
14) Αφήσαμε για το τέλος την εικόνα της αναπαράστασης του χρυσελεφάντινου αγάλματος του Διός που έπλασε ο Φειδίας και θεωρείτο ως ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Σύμφωνα με τον Παυσανία το άγαλμα είχε ύψος 12 μέτρων και ο θεός του Ολύμπου καθόταν σε ένα εντυπωσιακό θρόνο πάνω σε συμπαγές βάθρο από μαύρο λίθο. Στο δεξί του χέρι κρατούσε μια χρυσελεφάντινη Νίκη και στο αριστερό το σκήπτρο του. Για την κατασκευή του θρόνου ο Φειδίας χρησιμοποίησε χρυσό, ελεφαντόδοντο και έβενο καθώς και κοσμήματα και πολύτιμους λίθους.
Οι Ολυμπιακοί αγώνες γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια και σε αυτούς είχαν το δικαίωμα να συμμετάσχουν μόνο ελεύθεροι Ελληνες. Η διάρκεια τους μετά το 472 π.χ. έφθασε τις πέντε ημέρες--οι τέσσερεις πρώτες ήταν αφιερωμένες στα αγωνίσματα και η πέμπτη για τη βράβευση των αθλητών και τις τελετές και θυσίες στο Δία.Η στέψη των νικητών στα αγωνίσματα γινόταν με στεφάνι από κλαδί αγριελιάς, τον κότοινο, το σύμβολο της ευγενούς άμιλλας, και οι οργανωτές φρόντιζαν να συμπίπτει με την πανσέληνο του Αυγούστου.
Το κεντρικό τμήμα του Ιερού της Ολυμπίας, η Αλτις, περιβαλλόταν με τείχος και μέσα στον χώρο αυτό βρίσκονται ο ναός του Διός και ο βωμός του, ο ναός της Ηρας, τα κτίρια του Πρυτανείου, του Μητρώου, του Πελοπίου και του Φιλιππείου καθώς και η Στοά της Ηχούς. Εξω από το χώρο της Αλτεως βρίσκονται σημαντικά οικοδομήματα όπως το Γυμνάσιο, η Παλαίστρα, το Λεωνιδαίο αλλά και οι θησαυροί, μικροί ναοί αφιερώματα από τις αποικίες και διάφορες ελληνικές πόλεις.
Το Ηραίον, που θεωρείται ως ένας από τους αρχαιότερους δωρικού ρυθμού περίπτερους ναούς οικοδομήθηκε κατά την χρονική περίοδο 650-600 π.χ. Τα κάτω τμήματα του ναού είχαν κατασκευαστεί από κογχυλιάτη λίθο της περιοχής ενώ τα πάνω μέρη της τοιχοποιίας από πλίνθους. Στις κορυφές των δύο αετωμάτων του ναού υπήρχαν πήλινα κυκλικού σχήματος ακρωτήρια. Κατά τις ανασκαφές μέσα σε κόγχη του ιερού του ναού βρέθηκε το φημισμένο άγαλμα του Ερμή που κρατά τον μικρό Διόνυσο.Το άγαλμα φιλοτεχνήθηκε από τον Πραξιτέλη.
Ο Ναός του Διός, δωρικού ρυθμού και περίπτερος, οικοδομήθηκε κατά την περίοδο 470-456 π.χ. και ήταν έργο του αρχιτέκτονα Λίβωνα. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε ως επι το πλείστον κογχυλιάτης λίθος της περιοχής που καλύφθηκε με λευκό μαρμαροκονίαμα. Ο Ναός ήταν ο μεγαλύτερος της Πελοποννήσου. Είχε 6 κίονες σε κάθε στενή πλευρά και 13 στο μήκος των δυο μακριών πλευρών του.Κατά την εποχή του, εθεωρείτο ως ο κανόνας της δωρικής αρχιτεκτονικής.
Ο γλυπτός διάκοσμος του ναού και η στέγη του κατασκευάστηκαν από λευκό μάρμαρο. Στο ανατολικό του αέτωμα απεικονίζεται η προετοιμασία του αγώνα αρματοδρομίας του Οινομάου με τον Πέλοπα. Στο δυτικό μάχη Κενταύρων και Λαπιθών στο γάμο του Πειρίθου και της Δηιδάμειας. Στις δώδεκα μετόπες του ναού, απεικονίζονται οι άθλοι του Ηρακλή.
Το μεγαλύτερο όμως γλυπτό αριστούργημα που τοποθετήθηκε στο σηκό του ναού αυτού, γύρω στα 430 π.χ., ήταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, έργο του Φειδία, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.
Το Φιλιππείο οικοδομήθηκε από τον Φίλιππο τον Β’ το 338 μετά τη μάχη της Χαιρώνειας. Το κτίριο είχε κυκλικό σχήμα και περιβαλλόταν από 18 ιωνικούς κίονες. Στο εσωτερικό του σηκού ήταν τοποθετημένα πέντε χρυσελεφάντινα αγάλματα - του Φιλίππου του Β, της συζύγου του Ολυμπιάδας, του γιού του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και των γονέων του Αμύντα και Ευριδίκης - που είχαν φιλοτεχνηθεί από τον γλύπτη Λεωχάρη.
Η Παλαίστρα που οικοδομήθηκε τον 3ο π.χ. αιώνα ήταν ένα σχεδόν τετράγωνο κτίριο με εσωτερική περίστυλη αυλή. Ηταν χώρος άσκησης ή επίδειξης για τα αθλήματα της πάλης, του άλματος και της πυγμής και στο εσωτερικό του υπήρχαν αποδυτήρια και λουτρά για τους αθλητές , καθώς και αίθουσες διδασκαλίας.
Η οικοδόμηση του εργαστηρίου του Φειδία πρέπει να έγινε κατά την περίοδο 440-430 π.χ. και εκεί έπλασε ο μεγάλος γλύπτης το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός. Από τις ανασκαφές που έγιναν στο χώρο βρέθηκαν διάφορα εργαλεία του καλλιτέχνη, πήλινες μήτρες, και το περίφημο κυπελλό του (οινοχόη) με την επιγραφή ΦΕΙΔΙΟΥ ΕΙΜΙ στο κάτω μέρος του. Πολλούς αιώνες αργότερα χτίστηκε πάνω στα θεμέλια του εργαστηρίου η παλαιοχριστιανική βασιλική που σώζεται σήμερα.
Το Λεωνιδαίο οικοδομήθηκε το330 π.χ. με δωρεά του καταγόμενου από τη Νάξο αρχιτέκτονα Λεωνίδα. Το κτίριο χρησιμοποιήθηκε για τη φιλοξενία σημαντικών προσωπικοτήτων. Είχε πολλά δωμάτια σε όλο του το χώρο με θέα στην εσωτερική περίστυλη αυλή του, ενώ το εξωτερικό του τμήμα κοσμούσε ιωνικού ρυθμού κιονοστοιχία.
Η Στοά της Ηχούς ήταν το κτίριο που με την ολοκλήρωσή του, το 350 π.χ. ουσιαστικά χώρισε την Αλτη από το Στάδιο. Το οικοδόμημα έλαβε το όνομά του από την ηχώ που σύμφωνα με την παράδοση επαναλαμβανόταν επτά φορές στο εσωτερικό του (Επτάηχος).
Το Στάδιο της Ολυμπίας αρχικά είχε απλή μορφή χωρίς διαμορφωμένα πρανή. Τον 5ο π.χ. αιώνα μετατοπίστηκε δυο φορές προς τα ανατολικά και έλαβαν την τελική τους μορφή τα πρανή απ’ όλες τις πλευρές του στίβου. Οι διαστάσεις του στίβου ήταν 212,5 μέτρα μήκος και 28,5 πλάτος , ενώ από τη γραμμή της εκκίνησης έως τον τερματισμό η διαδρομή είχε μήκος 192,3 μέτρα. Το Στάδιο είχε χωρητικότητα 45.000 θεατών που κάθονταν στη γη.
Στη νότια πλευρά του Σταδίου βρίσκεται η εξέδρα των Ελλανοδικών.Είναι κατασκευασμένη από λίθο της περιοχής. Στην ανατολική πλευρά του Σταδίου και ακριβώς απέναντι από την εξέδρα των Ελλανοδικών βρίσκεται ο βωμός της Δήμητρας Χαμύνης.
Η Κρυπτή, ο σκεπαστός θολωτός διάδρομος που συνδέει από την βορειοδυτική του πλευρά το Στάδιο με την Αλτη κατασκευάστηκε κατά το δεύτερο ήμισυ του 3ου π.χ. αιώνα.
Το μουσείο
Στο μουσείο της Ολυμπίας παρουσιάζονται αριστουργήματα τέχνης που ήλθαν στο φως της ημέρας από τις ανασκαφές στο χώρο του ιερού αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Ολυμπίας.
Αναμεσά τους ο Ερμής του Πραξιτέλους, η Νίκη του Παιωνίου, τα αετωματικά γλυπτά από το Ναό του Διός, το πήλινο σύμπλεγμα του Δία με τον Γανυμήδη, το περίφημο κύπελο του Φειδία. Εκτίθενται επίσης πήλινα ειδώλια, αγαλμάτια και αγγεία, πολλά χάλκινα γλυπτά, όπλα και εργαλεία, καθώς και έργα τέχνης της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής περιόδου.
1) Ο Ερμής του Πραξιτέλους είναι πιθανώς ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου της Ολυμπίας. Στο ύψους 2,13 μέτρων άγαλμα απεικονίζεται ο θεός να κρατά με το αριστερό του χέρι τον μικρό Διόνυσο στηριζόμενος σε ένα κορμό δένδρου. Ο Διόνυσος προσπαθεί να φθάσει κάποιο αντικείμενο που κρατά στο χέρι του ο Ερμής, ίσως ένα τσαμπί σταφύλι. Το έργο φιλοτεχνήθηκε το 330 π.χ σε παριανό μάρμαρο. Τα ιδαίτερα εντυπωσιακά του στοιχεία είναι ο απόλυτα φυσικός τρόπος με τον οποίο αποδίδει ο γλύπτης τις αναλογίες των σωμάτων και η στίλβωση της επιφάνειας του μαρμάρου.
2) Στο κοντινό αυτό πλάνο αποκαλύπτεται όλη η ευαισθησία και η καλλιτεχνική δεινότητα του Πραξιτέλη ο οποίος μεταφέρει σε ένα ψυχρό υλικό, το μάρμαρο, όλη την ομορφιά και τη χάρη του νεανικού ανδρικού σώματος. Με την απαράμιλλη τέχνη του στη στίλβωση του γλυπτού αποδίδει εξαιρετικά την αβρότητα του δέρματος στο γυμνασμένο σώμα του Θεού.
3) Το άγαλμα της Νίκης φιλοτεχνήθηκε σε παριανό μάρμαρο από τον γλύπτη Παιώνιο ο οποίος καταγόταν από την αρχαία Μένδη της Χαλκιδικής. Το έργο αυτό που έχει ύψος 2,1 μέτρα είχε τοποθετηθεί μπροστά από τη νοτιοανατολική γωνία του Ναού του Διός σε βάση ύψους 8,8 μέτρων. Η Νίκη ήταν αφιέρωμα στο ιερό του Διός από τον στρατό των Μεσσηνίων και των Ναυπακτίων που νίκησαν τους Σπαρτιάτες στη μάχη στη νήσο Σφακτηρία (περίπου το 424π.χ.).
4) Το περίφημο κράνος που φορούσε ο Μιλτιάδης στη νικηφόρα κατά των Περσών μάχη του Μαραθώνα και στη συνέχεια αφιέρωσε στο ιερό του Δία. Στην επιγραφή που υπάρχει πάνω στο Κράνος αναφέρεται: ΜΙΛΤΙΑΔΕΣ ΑΝΕΘΕΚΕΝ ΤΟΙ ΔΙ
5) Χάλκινη σφυρήλατη επένδυση ασπίδας στην οποία απεικονίζεται φτερωτή γοργόνα, του 6ου π.χ. αιώνα. Εντυπωσιακή είναι η κυκλική κίνηση που φαίνεται να δημιουργείται από τα τρία κυρτωμένα φτερά.
6) Το εντυπωσιακό σε μέγεθος πήλινο κορυφαίο ακρωτήριο από το ναό της Ηρας, αποτελεί σπουδαίο δείγμα κεραμικής πλαστικής του 7ου π.χ.αιώνα. Το ακρωτήριο ήταν επιζωγραφισμένο με ζωηρά χρώματα και η αλληλεπίδραση των διαφόρων σχημάτων ενέτεινε την εντύπωση της κίνησης.
7) Κεφαλή θεάς σε υπερφυσικό μέγεθος από ασβεστόλιθο (600π.χ.).Σύμφωνα με τους ειδικούς μπορεί να είναι τμήμα του λατρευτικού αγάλματος από το ναό της Ηρας.Αλλοι μελετητές υποστηρίζουν ότι πιθανώς να πρόκειται για κεφάλι Σφίγγας.
8) Πήλινο επιζωγραφισμένο άγαλμα του Δία που κρατά τον Γανυμήδη. Εξαιρετικό δείγμα πλαστικής της κλασικής εποχής από εργαστήριο της Κορίνθου. Ο θεός έχει απαγάγει τον Γανυμήδη και τον μεταφέρει στον Ολυμπο όπου θα τον κάνει οινοχόο του.Ο πετεινός που κρατά το νεαρό παιδί στο χέρι του είναι σύμβολο της ερωτικής επιθυμίας.
9) Στο ανατολικό αέτωμα του ναού του Διός απεικονίζεται η προετοιμασία της αρματοδρομίας ανάμεσα στον Οινόμαο και τον Πέλοπα. Στο κέντρο της σύνθεσης βρίσκεται ο Δίας, δεξιά του ο Οινόμαος και η Στερόπη και αριστερά του ο Πέλοπας με την Ιπποδάμεια. Στα δυο άκρα τα άρματα των αντιπάλων και οι υπηρέτες τους.
10) Στο Δυτικό αέτωμα του ναού του Διός απεικονίζεται η σύγκρουση Κενταύρων με Λαπίθες στο γάμο του Πειρίθου βασιλία των Λαπιθών.Στο κέντρο της σύνθεσης ο θεός Απόλλων, δεξιά ο βασιλιάς Πειρίθους και ένα σύπλεγμα του Ευρυτίωνα με την Δηιδάμεια, αριστερά ο Θησέας και ένα σύμπλεγμα Κενταύρου με μια Λαπιθίδα.
11) Ο Απόλλων κρατά στο αριστερό του χέρι τόξο και χτυπά με τα βέλη του τους Κενταύρους, ενώ με το δεξί του χέρι προστατεύει τον βασιλιά Πειρίθου.
12) Στις δώδεκα μετόπες του ναού του Διός απεικονίζονται οι ισάριθμοι άθλοι του Ηρακλή. Στη μετώπη της φωτογραφίας μας ο μυθικός ήρωας παλεύει με τον Κνώσιο Ταύρο και η όλη σύνθεση αποπνέει εξαιρετικό δυναμισμό.
13) Ένα πραγματικά συγκινητικό έκθεμα στο Μουσείο είναι η οινοχόη του Φειδία.Βρέθηκε κατά τις ανασκαφές στο χώρο του εργαστηρίου του μαζί με άλλα εργαλεία από κόκαλο και χαλκό και πήλινες μήτρες που χρησιμοποίησε ο γλύπτης για το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός. Ο μεγάλος δημιουργός φαίνεται πως χάραξε ο ίδιος την επιγραφή ΦΕΙΔΙΟΥ ΕΙΜΊ στο κάτω μέρος του κυπέλλου του, που εξακολουθεί να υπάρχει μετά από 2500 χρόνια για να μας θυμίζει την απλότητα και τη μεγαλοφυΐα του.
14) Αφήσαμε για το τέλος την εικόνα της αναπαράστασης του χρυσελεφάντινου αγάλματος του Διός που έπλασε ο Φειδίας και θεωρείτο ως ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Σύμφωνα με τον Παυσανία το άγαλμα είχε ύψος 12 μέτρων και ο θεός του Ολύμπου καθόταν σε ένα εντυπωσιακό θρόνο πάνω σε συμπαγές βάθρο από μαύρο λίθο. Στο δεξί του χέρι κρατούσε μια χρυσελεφάντινη Νίκη και στο αριστερό το σκήπτρο του. Για την κατασκευή του θρόνου ο Φειδίας χρησιμοποίησε χρυσό, ελεφαντόδοντο και έβενο καθώς και κοσμήματα και πολύτιμους λίθους.
Επίσης, τον διακόσμησε με εξαιρετικής τέχνης γλυπτές και ζωγραφικές παραστάσεις από μυθολογικές σκηνές. Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία το ανεπανάληπτο αυτό δημιούργημα του Φειδία μεταφέρθηκε τον 5ο μ.χ. αιώνα στην Κωνσταντινούπολη Το 475 μ.χ. καταστράφηκε ολοσχερώς από μεγάλη πυρκαγιά.
Κείμενο - Φωτογραφίες: Χρήστος Κωνσταντόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου